Betelgeuse (Alpha Orionis), diğer adıyla Alpha Orionis, 8,5 milyon yıllık olaylı bir geçmişe sahip ve astronomlar ömrünün bir milyon yıldan az kaldığını tahmin ediyor. Kış aylarında gökyüzüne bakacak olursanız, Betelgeuse’ü Orion takımyıldızı içinde, 0,5 kadir parlaklığı ile oldukça kolay bir şekilde yakalayabilirsiniz.
Bununla birlikte, yıldızın kararsızlığından dolayı parlaklığı sürekli değişiyor ve bu değişim de dış katmanlarında titreşime neden oluyor. Dolayısıyla çevresindeki ortama madde salıyor. Betelgeuse bizden sadece 548.1 ışık yılı uzaklıkta, yani kozmik ölçekte oldukça yakın. Şu anda kırmızı dev evresinde. Güneş Sistemi‘mizin merkezine yerleştirilmiş olsaydı, dış yüzeyi Jüpiter‘in yörüngesine kadar uzanabilirdi. Boyutunun büyüklüğü, yıldızın iç kısmındaki bir dengesizlikten kaynaklanıyor.
Bir yıldızın yaşamının sürecinde, çekirdeğinde gerçekleşen nükleer füzyon hidrojeni helyuma dönüştürerek enerji üretiyor ve bu esnada hidrojeni tüketiyor. Kütle çekiminin çekirdek üzerindeki baskısı artıyor ve ışınım basıncı azalıyor. Zamanla, yıldızın dış katmanlarında da nükleer füzyon başlıyor ve çekirdek helyumu karbon, oksijen ve benzeri ağır elementlere dönüştürmeye başlıyor. Betelgeuse’ün dış katmanlarında oluşan ışınım basıncı yıldızın yüzeyini dışarı doğru itiyor ve yıldız devasa boyutlara genişliyor.
Betelgeuse her yıldız gibi hayatına bir gaz ve toz bulutu olarak başladı ve Dünya neredeyse 4 milyar yaşındayken kütle çekimi sayesinde Güneş‘imizin kütlesinin 15 katını biriktirmeyi başardı. Mikrofosil kanıtlarına göre, hayatın en basit şekli, yaklaşık olarak bir milyar yıl önce ortaya çıktı. Bu, Betelgeuse’ün doğumunun ve evriminin ne kadar hızlı olduğunu gösteriyor. Bununla birlikte, Güneş‘imizden çok daha fazla kütleye sahip yıldızlar söz konusu olduğunda olağan eğilimin bu olduğu biliyoruz: En büyük kütleli yıldızlar her zaman en hızlı şekilde yanıyor.
Önümüzdeki 100.000 yıl içinde Betelgeuse evrenin her yerinde görülebilecek olağanüstü bir patlama yaşayacak. Süpernova olarak bilinen bu patlama yıldızın çekirdeği demir oluşturmaya başladığında ortaya çıkıyor. Nükleer füzyon helyumdan daha ağır elementler oluşturmaya başladığında, demirin ortaya çıktığı bir noktaya gelinecek. Demirden daha ağır bir element yaratmak istiyorsanız, enerji yaymak yerine çevreden enerji almak gerekir.
Bu süreç, “endotermik reaksiyon” olarak adlandırılıyor. Bu reaksiyon, Betelgeuse’ün iç kısmının kendi üzerine çökmesine ve demir çekirdeğinden sekerek bir süpernova patlamasının gerçekleşmesine neden olacak. Bu patlama, gün ışığında bile Dünya‘dan görülebilecek bir parlama yaratacak. Ancak astronomlar ortaya çıkan şok dalgasının Dünya‘ya yaklaşmadan önce yaklaşık 6 milyon yıl yol alması gerekeceğini tahmin ettikleri için, endişelenmemize gerek yok. Bu noktada, şok dalgası Güneş Sistemi‘nin içinde esecek hafif bir esintiden başka bir şey olmayacak şekilde yavaşlayacak.
Kaynak: All About Space