Deri (cilt), vücudumuzdaki en büyük organ. Saç, tırnaklar, bezler ve sinirlerle birlikte integumenter sistemin bir parçası. Bu sistem, vücudun dışıyla içi arasında koruyucu bir bariyer görevi görüyor. Erişkin insanlarda deri, toplam vücut ağırlığının yaklaşık %16’sını oluşturuyor ve yaklaşık 2 metrekarelik bir yüzey alanını kaplıyor. Derinin kalınlığı ve dokusu vücudun farklı bölgelerinde değişiklik gösteriyor. Örneğin, gözlerin altındaki deri kâğıt kadar ince olmasına rağmen ayak tabanındaki ve avuç içlerindeki deri kalın.
Üç Doku Tabakası
İnsan derisi üç doku tabakasından oluşuyor: epidermis, dermis ve hipodermis.
Epidermis
Epidermis, derinin en üstteki görünür tabakası. Ölü deri hücreleri günlük olarak dökülüyor ve bu tabaka sürekli yenileniyor. Epidermisin ana işlevleri; yeni deri hücreleri üretmek, deriye rengini vermek ve deriyi korumak. Yeni deri hücreleri epidermisin alt kısmında oluşuyor. Oluşan yeni hücrelerin epidermisin üst tabakasına ulaşmaları bir ay kadar sürüyor.
Yeni hücreler deri yüzeyindeki eski hücrelerin yerini alırken, eski hücreler de sürekli olarak pul pul dökülüyor. Epidermis, deriye rengini veren melanin pigmentini üreten melanosit hücrelerini de içeriyor. Melanin ayrıca güneş yanığı ve çillerden de sorumlu. Epidermisteki hücrelerin ürettiği keratin adlı protein ise deriye sertlik ve güç veriyor, ayrıca derinin kurumasını önlüyor.
Dermis
Dermis, epidermisin altında bulunan orta deri tabakası. Sinirleri ve kan damarlarını içeren bu tabaka, derinin en kalın tabakası. Ayrıca ter bezlerine, yağ bezlerine ve kıl köklerine ev sahipliği yapıyor. Dermis deriye esneklik ve güç veriyor. Çoğunlukla kolajen adlı proteinden oluşuyor. Kolajen, deriyi gergin ve güçlü hale getiren bir protein.
Dermişin görevleri arasında ağrıyı ve dokunmayı hissetme, ter ve yağ üretme, saç ve kıl büyütme, kanı deriye ulaştırma ve enfeksiyonla mücadeleyi sayabiliriz. Dermisteki sinir uçlarının içerdiği reseptörler beyne ağrı, basınç, dokunma, kaşıntı ve sıcaklık gibi duyumları iletiyor. Ter bezleri vücudu soğutmaya yardımcı oluyor, yağ bezleri ise derinin yumuşak ve nemli kalmasını sağlayan yağları üretiyor.
Dermiste bulunan kıl kökleri baş, yüz ve vücudunuzdaki kılları büyütüyor. Kıllarınız vücut sıcaklığını kontrol etmeye ve vücudu yaralanmaya karşı korumaya yarıyor. Dermiste bulunan kan damarları deriyi besliyor ve vücut sıcaklığını kontrol ediyor. Deri fazla ısınırsa kan damarları genişleyerek ısının deri yüzeyinden dağılmasını sağlıyorlar. Soğukta ise kan damarları büzülerek vücut ısısını koruyor. Bağışıklık sisteminin önemli bir parçası olan ve dokulardaki sıvıyı boşaltan lenf damarları da dermiste bulunuyor. Bu damarlar enfeksiyonların ve diğer zararlı maddelerin önlenmesini sağlıyor.
Hipodermis
“Subkutan yağ dokusu” olarak da bilinen hipodermis, derinin en alt tabakası. Bu tabaka büyük ölçüde yağ dokusundan oluşuyor. Yağ, vücudu aşırı sıcaklıklardan izole etmeye yarıyor. Hipodermis ayrıca yağ için enerji depolama alanı görevi görüyor. Bu yağ, iç organların yanı sıra kas ve kemikleri tamponlayan bir dolgu sağlıyor. Ayrıca vücudu yaralanmalardan koruyor.
Kaynak: Popular Science