Jüpiter‘in en büyük dört uydusundan biri olan Europa (digerleri lo anymede ve Callisto) buzlu yüzeyiyle ve altında var olduğu tahmin edilen okyanusuyla dikkat çekiyor. Uyduların tümü de Jüpiter‘e aynı yüzleri bakacak biçimde yörüngede yol alıyorlar.
Europa’nın tüm yüzeyini kaplayan buz tabakasının kalınlığı 8 ile 160 kilometre arasında değişiyor. Europa, birkaç yüz metreden daha derin olmayan vadileri ve tepeleriyle Güneş Sistemi‘ndeki en pürüzsüz yüzeylerden birine sahip. Bu da onun Dünya gibi genç ve hala etkin biçimde şekillenmekte olduğuna işaret ediyor. Europa’nın büyük kısmı kayadan oluşuyor ama çekirdeğinin büyük bir demir içeriği var.
Jüpiter‘in en büyük üç diğer uydusunun yerçekimi kuvvetleri “gelgitsel ısınma” denen bir süreçle Europa’nın iç kısmını ısıtıyor. Bu, bizim uydumuz Ay‘ın okyanusları çektikçe Dünya‘da gelgitlerin oluşmasına benziyor. Europa’nın yalnızca oksijenden oluşan çok ince bir atmosferi var. Bu oksijen, Jüpiter‘in radyasyonunun yüzeye çarpıp su buharı oluşturmasıyla meydana geliyor.
Ay‘dan çok da küçük olmayan Europa’da sıcaklık, neredeyse hiç atmosfer olmadığından ekvatorda -162°C’ye ve kutuplarda muhtemelen -220°C’ye kadar düşüyor, yani mutlak sıfır olan -273,15°C’ye yakın. Europa’nın okyanusunun birkaç kilometre aşağısında sıcaklık hala -30°C olabilir ya da 0°C’ye kadar çıkabilir. Herhangi bir yaşam formu, dondurucu sıcaklıklara ayak uydurmak zorunda.
Jüpiter‘den gelen büyük radyasyon Europa’ya ulaşmaya çalışan sondalara ciddi şekilde zarar verebilir. Bu uyduyu incelemek için yapılan az sayıda görevden biri Galileo uzay sondasıydı. Bu sondanın adı ise Jüpiter‘in en büyük dört uydusunu 1610’da bir hafta içinde keşfeden gökbilimci Galileo‘dan geliyor.
Europa’da Yaşam
Europa’nın yüzeyinde çarpma krateri olmadığı halde çatlaklar kırıklar var. Yani meteoritlerden başka bir şeyler buzu çatlatıp değiştirmiş. Bu yüzden bilim insanları Europa’nın buzlu yüzeyinin altında bir okyanus olduğunu düşünüyor. Bu okyanusta yaşam bulunabilir. Önceden, hayvanların yaşamak için güneş ışığına dibinde küçük bakterilerin keşfedilmesi, Europa yüzeyinin altında balık boyutunda hayvanların yaşayabileceği olasılığını doğurdu.
Yüzeyin Altında Europa’nın Yapısıyla İlgili İki Teori
İnce Buz Tabakası
Kaos: Europa’nın yüzeyindeki kaos denilen buz blokları, buzun altındaki ısınmanın sonucu olabilir.
Buhar: Bu teoride yüzeydeki buz kırılıyor ve alttan ısıtılan su buharını dışarı çıkarıyor.
Yükselen Isı: Isı, organizmaların yaşayabileceği oksijenli su boyunca yükseliyor.
Volkanlar: Okyanus yatağı, uydunun çekirdeğinden sıcak gaz fışkırtan volkanlar bulundurabilir.
Kalın Buz Tabakası
Gelgitler: Gelgitsel ısınma ek ısı meydana getiriyor. Bu da buzun alt tabakasının yüzeye çıkmasına yol açıyor.
Çekirdek: Buz kabuğu çok kalınsa çekirdekten gelen ısı buzlu yüzeyin alt kısmına taşınıyor.
Jüpiter: Europa’nın Jüpiter etrafındaki ekliptik yörüngesi, çekirdeğindeki gelgitsel ısınmanın nedeni olabilir zira okyanusu bir aşağı bir yukarı hareket ettirerek su buharı açığa çıkarıyor.
Hareket: Bu ısı, alttaki buz tabakasını bir tektonik plaka gibi hareket ettirebilir ve sadece volkanik ısının ötesinde, Europa’nın yüzeyindeki çizgilerin nedeni olabilir.
Kaynak: How It Works