Görüntüsünden belli olmasa da Falkirk Tekerleği aslında bir asansör. 25 metrelik 6 kanal teknesini İskoçya’nın Forth and Clyde ve altındaki Union Kanalının arasında transfer ediyor. Tekneler 1930’a kadar bunun için 11 ara havuzlu bir merdivenin içinden geçmek zorundaydı. Bu kanalı geçip diğer tarafa ulaşmak, arada 44 ağır kapıyı açıp kapatmak gerektiği için neredeyse bir tam gün sürüyordu. Falkirk tekerleği sayesinde bu yolculuk sadece 15 dakikada gerçekleşebiliyor.
Falkirk Tekerleği, 2002’de Kraliçe 2. Elizabeth tarafından açılmış, 2 kanal arasında tekneleri aşağı yukarı taşıyan gondol adında iki büyük su tankı içeren, dünyanın ilk dönen tekne asansörüdür. Gondolların iki ucu bir halka içinde oturur ve bu da onların tekerlek döndükçe su üzerinde sabit kalmasını sağlar. Bu sistem olmasaydı eylemsizlik onları devirirdi.
Tekerleklerin akıllı kaldırma sistemi Arşimet ilkesine dayanır: Bir sıvı içindeki katı cisim, ağırlığına eşit bir miktarda sıvıyı taşırır. Tekne gondola girdiğinde aynı miktarda suyu kaldırır ve gondolun dengede kalmasını sağlar. İşi sağlama almak için, elektronik bir sensör sistemi, su seviyelerini gözlemler ve sabit kaldığından emin olur. Tekerlek o kadar dengededir ki, yarım bir dönüş sadece 1,5 kilovatsaat enerji gerektirir.
Bu, sekiz elektrikli su ısıtıcısının harcadığı elektrik miktarına eşittir. Tekerleğin işleyişi, yandaki kontrol odasından idare edilir ve dönüş yönü belirlenir. Saat yönü veya saatin tersi yönünde dönebilir, böylece operatör, taşıyıcının ve diğer hareketli parçaların yıpranmaması için, her yön değiştirme sayısını dengeli bir şekilde dağıtır. Bu yapı, hepsi tek tek el ile sıkıştırılmış 15.000 Cıvata içerir.
Falkirk Tekerleği Nasıl Yapıldı
Falkirk Tekerleği tasarımının Keltlerin iki taraflı baltasından esinlendiği düşünülmektedir. Falkirk Tekerleği 1,200 ton çelikten yapılmıştır. Ve parçaları ilk olarak Derbyshire’de 440 kilometre ötede inşa edilmiş ve bir araya getirilmiştir.
Daha sonra bunlar ayrılarak 35 kamyon ile Falkirk’e taşınmıştır. Tüm yapı 84.5 milyon pounda (yaklaşık 122 milyon dolar) mal olmuş ve tekerlek zamanla bir kent simgesine dönüşerek ilk açıldığından beri 5.5 milyon ziyaretçi ağırlamıştır.
Kaynak: How it Works