Faraday Yasası

Michael Faraday, manyetik alanların elektrik akımını indükleyebildiğini keşfetti. Bilim insanları bunun tersinin, yani elektrik akımının manyetik alan oluşturduğunun zaten farkındaydı. 1820’de fizikçi Hans Christian Orsted bir konuşma hazırlığı yaparken, üstünden elektrik akımı geçen bir kabloyu kazara bir pusulanın yanına koydu. Pusulanın manyetik ibresinin oynadığını görünce de şaşırıp kaldı. Çok geçmeden Fransa’dan Andre-Marie Ampere buna bir açıklama getirdi.

Ampere, bir dizi paralel tel kullanarak, akım uygulandığında tellerin birbirini itip çekebildiğini gösterdi. Akımlar aynı yöndeyse teller birbirini çekiyor, zıt yöndeyse itiyordu. Bu gözlemleri kullanarak, teller arasındaki çekim etkisinin taşıdıkları akımla ve tellerin uzunluğuyla orantılı olduğunu buldu (Amper yasası).

Ampere’in gözlemlerinden hareket edenler, manyetik alanları telleri sararak, yani bobinlerle güçlendirebileceklerini fark ettiler. Bu da 1825’te William Sturgeon’un elektromıknatısı icat etmesini sağladı. Böylece elektrik kullanarak güçlü manyetik alanlar üretebilir duruma geldik. Geriye kalan tek şey, bunun tersinin de yapılabileceğini göstermekti.

Bunun için Michael Faraday bir demir halkanın iki yanına birer adet tel sardı. Bobinlerden birini bir pile, ikincisini bir pusulaya bağladı. iki bobin birbirinden bağımsızdı, yani pusulanın ibresine ne pilin akımı ulaşabilirdi ne de ilk bobindeki manyetik alan. Fakat pilin devresini tamamladığında pusulanın ibresi yine de oynuyordu. Orsted’in deneylerinde olduğu gibi pusula ibresini doğrudan oynatmak yerine, ilk teldeki manyetik alan ikinci telde bir akım indüklüyor ve bu akım da pusulayı hareket ettiriyordu. Elektromanyetik indüksiyon ilk defa bu şekilde kanıtlanmış oldu.

Daha sonraki deneyler, manyetik alanda meydana gelen herhangi bir değişimin bir voltaj üretebildiğini doğruladı. Bir mıknatısı bir bobinin içinde hareket ettirebilir ya da döndürebilirdiniz. Ya da bir bobini manyetik alanın içinde hareket ettirebilir veya manyetik alan gücünün şiddetini değiştirebilirdiniz. Bobin tamamlanmış bir devrenin parçasıysa voltaj bir akımı tetikleyecekti.

Kaynak: How It Works

Yorum yapın