Gökbilimciler şimdiye kadar görülen en uzak kara deliği keşfetti.
Güneş kütlesinin 800 milyon katı kadar büyük bir kara delik 13 milyar ışık yılı uzaklıkta keşfedildi. Bu, Evren şimdiki yaşının yalnızca yüzde 5’i olduğu zamandan beri (Big Bang’den yaklaşık 690 milyon yıl sonra) tespit edilen en uzak kara delik.
Çalışmayı yöneten Carnegie Mellon Üniversitesinden Eduardo Banados “Bütün bu kütlenin 690 milyon yıldan daha kısa bir sürede toplanması, süper ağır kara delik büyümesi teorileri için muazzam bir fırsattır.” dedi.
Elbette kara delikler ışık yaymazlar. Işık, kara deliğin etrafındaki yığın diskinden kaynaklanıyor. Gaz ve tozlar merkezde beslenen kara deliğin kütle çekim kuvveti tarafından çekilirken çok büyük sürtünme üreten muazzam hızlarda döner.
Büyük parlaklıklarına rağmen bugüne kadar bulunan tüm kuasarlar o kadar uzakta ki çıplak gözle görülemiyorlar sadece teleskoplarla gözlemlenebiliyorlar. Bununla birlikte, erken Evreni incelemek için gerçekten değerli araçlar, çünkü ışık, Dünya’ya yaptığı yolculuk boyunca yolculuk ettiği hidrojen hakkında bilgi ortaya çıkarmak için analiz edilebilir. J1342 + 0928 o kadar eski ki bize Evrenimizin tarihinde önemli bir nokta olan yeniden iyonlaşma çağı hakkında bilgiler verebilir.
Büyük Patlamadan hemen sonra, kozmik ölçekte Evren hızla genişleyen, karanlık ve sıcak bir tür “ilkel çorba” idi. Evren genişledikçe soğudu, protonlar ve nötronların iyonize hidrojen atomları haline gelmesine neden oldu ve Big Bang’den yaklaşık 240.000-300.000 yıl sonra, bu hidrojen atomları nötr hidrojene kaynaşan elektronları çekti. Bu noktada, ışık artık Evrende serbestçe dolaşabilmeye başladı, çünkü artık serbest elektronlardan saçılmıyorlardı.
Fakat bu durum kütle çekimi aracılığıyla oluşan ilk yıldızların ve galaksilerin hidrojen dolu boşlukta ışıklarının oluşmasına kadar sürdü. Bu olaydan kısa bir süre sonra, mevcut kuramlara göre, nötr hidrojen, bu yeni doğan yıldızların, galaksilerin, kuasarların veya bunların birleşiminin ultraviyole ışığıyla uyarıldı. Bu etki evrenin hidrojeninin çoğunu reaktive ederek onu protonlara ve elektronlara ayırdı.
Big Bang’den yaklaşık 1 milyar yıl sonra yeniden iyonizasyon süreci tamamlandı. Fakat yine de tam olarak yeniden iyonizasyon (Reionization) döneminin nezaman başladığını ve detaylı mekanizmasını belirlemek zordur. Dr. Bañados “Tekrar iyonizasyon Evrenin son büyük geçişiydi ve bu geçiş astrofizikte şu anki sınırlardan biridir” dedi. Bu J1342 + 0928’in geldği yerdir. Işıklarının analizi, Big Bang’ten 690,000 yıl sonra, çevresindeki alanın önemli bir kısmının halen nötr hidrojen olduğunu gösteriyor. Bu, yeniden iyonlaşmanın evrenin ömrü boyunca nispeten tahmin edilenden daha geç gerçekleşmiş olabileceği anlamına gelir.
Kaynak: BBC