Göz yapısı öyle inanılmaz derecede karmaşıktır ki akıllı bir tasarımın eseri olmadığına inanmak güçtür. Ama çeşitli başka hayvanların gözüne bakıp inceleyen bilim insanları gözlerin yaklaşık 100 milyon yıl içinde, yalnızca basit bir aydınlık-karanlık sensöründen başlayarak çok yavaş bir şekilde evrimleştiğini gösterebildiler.
Göz, fotoğraf makinesine çok benzer bir şekilde çalışır: Işığın girebildiği bir açıklığı, odaklamak için bir merceği ve ışığa duyarlı bir zarı vardır. Göze giren ışığın miktarı iristeki dairesel ve ışınsal kaslar tarafından kontrol edilir. Bu kaslar, gözbebeğinin boyutunu değiştirmek için kasılıp gevşer.
Işık ilk olarak kornea adındaki sert bir koruyucu tabakadan geçer, sonra da merceğe gider. Bu ayarlanabilir yapı ışığı büker ve gözün arkasındaki retinanın üstündeki bir noktaya odaklar. Retina, çubuk ve koni adındaki milyonlarca ışığa duyarlı reseptörle kaplıdır. Her reseptör, ışık çarptığında şekil değiştiren pigment molekülleri içerir, bu da elektriksel bir mesajı tetikler. Sonra bu mesaj, optik sinir aracılığıyla beyne gider.
İnsan Gözü Anatomisi
Kornea: Gözbebeği ve iris, sert ve saydam bir zarla kaplıdır. Bu zar koruma sağlar ve ışığı odaklamaya yardım eder.
Gözbebeği: Gözbebeği, ışığın gözün arkasına ulaşmasını sağlayan deliktir.
Retina: Retina, ışığı saptayan reseptörlerle kaplıdır. Çok miktarda pigment içerir. Bu da ışığın dağılmasını önleyerek görüntünün keskin olmasını sağlar.
İris: Bu dairesel kas, gözbebeğinin boyutunu kontrol eder; parlak ışıkta kapanmasını, karanlıktaysa tamamen açılmasını sağlar.
Mercek: Mercek ışığı odaklamaktan sorumludur.
Göz Nasıl Odaklanır?
Hem fotoğraf makineleri hem de insan gözü, mercek kullanarak ışığı odaklar. Bu yapı, gelen dalga boylarını, fotoğrafik plakanın da gözün arkasının üstündeki doğru noktaya için büker. Fotoğraf makinesi merceği ya çarpmaları tek parça camdan oluşur, yakın ve uzak nesnelere fiziksel olarak yakınlaşıp uzaklaşarak odaklanır. Biyolojik mercek ise yumuşaktır ve fiziksel olarak şekil değiştirerek odaklanır.
Gözdeki bu işleme “uyum sağlama” denir ve siliyer kas adındaki düz bir kas halkası tarafından kontrol edilir. Bu kas, asıcı bağlar denilen liflerle merceğe bağlıdır. Kas gevşeyince bağlar büzülerek merceği ince ve düz hale getirir. Bu, uzaktaki nesnelere bakmak için idealdir.
Siliyer kas kasıldığında bağlar gevşer, bu da merceğin kalınlaşmasını ve yuvarlaklaşmasını sağlar. Böylesi de yakındaki nesnelere bakmaya uygundur. Gözün renkli kısmı (iris) gözbebeğinin boyutunu kontrol eder ve mercekten doğru miktarda ışığın girmesini sağlar
Kaynak: İnsan Bedeninin Sırları