Mare Orientale (Doğu Denizi) 327 kilometre genişliğinde karanlık bir donmuş lav denizi. Çevresinde üç sıra halinde kraterlerle delik deşik edilmiş dağlar bulunuyor. Hepsi birleştiğinde bu Ay yapısının genişliği uçtan uca 900 kilometreyi buluyor. Ay’daki en genç çarpma yapılarından biri. Yaklaşık olarak 3,8 milyar yıl önce, 60 kilometreden daha geniş bir asteroidin çarpması ile ortaya çıktığı düşünülüyor.
Dünya‘daki dinozorların neslinin tükenmesine neden olan asteroidin sadece 10 kilometre genişliğinde olduğu düşünüldüğünde, çarpma sırasında ortaya çıkan enerjinin ne kadar büyük olduğunu hayal edebilirsiniz. Günün birinde zamanda yolculuk mümkün olursa, Ay’ın geçmişine gidip Mare Orientale’nin oluştuğu dönemi izlemek büyük keyif verirdi. Ay’a düşen sayısız asteroit, göz kamaştırıcı parlamalar ve açılan büyük delikler… Tüm bunlardan geriye, bugün fotoğraflarını gördüğümüz hedef tahtası kaldı.
Söz konusu asteroit Ay’ın Dünya‘dan görünen yüzüne çarpmış olsaydı, bugün çok daha farklı bir Ay manzarası izliyor olacaktık. Hatta Dünya‘da farklı birçok kültür ve dinin ortaya çıkmasına bile neden olabileceği düşünülüyor. Günümüzde dolunay zamanında “Ay’daki adamın” gülen yüzünü değil, bize gece gökyüzünden bakan, sürekli açık, devasa bir göz görüyor olacaktık. Tam Ay Tutulması’nda ise bu göz kanlı, kızıl bir renge bürünecekti. Ne kadar korkutucu görünebileceğini hayal edebiliyor musunuz? Büyük ihtimalle Ay’a şiirler yazmak yerine ondan sürekli korkacaktık.
Mare Orientale çok kısa bir süre görülebilir olduğundan dolayı, Ay gözlemcileri onu yakaladıklarında kendilerini çok şanslı hissediyor. Bu harika manzarayı görebilmek için iyi bir dürbün veya teleskop kullanmanız gerekli. Bu durumda bile, Ay’ın kenarında koyu-açık benekli bir alan olarak görebileceksiniz.
Peki, Mare Orientale’ni nasıl bulacaksınız? Ay’ı bir saat gibi düşünün. Dolunay zamanında Ay’ın yalpalaması nedeniyle Mare Orientale bize doğru eğilmiş olacak. Dürbün veya teleskobunuzu kullanarak karanlık tabanlı Grimaldi kraterine odaklanın. Grimaldi, saat 8 yönünde olacak. Krateri bulduktan sonra sola, Ay’ın kenarına doğru ilerleyin. Burada benekli bir alan göreceksiniz, işte karşınızda Mare Orientale ve dağları!
Eğer Mare Orientale’ne yüksek büyütme oranına sahip bir göz merceği ile bakarsanız en iyi görüntüyü elde etmeniz mümkün. Epey yüksek ölçüde detay yakalayabilirsiniz. Ne yazık ki, görüntüyü ne kadar büyütürseniz büyütün, bu Ay yapısının “hedef tahtasına” benzeyen tam halini görmeniz mümkün değil. Ama amacımız zaten bu değil. Ay gözlemcilerinin en sevdiği ve çok az kişinin yakalayabileceği bir görüntüye bakmış olacaksınız, yetmez mi?
Kaynak: All About Space