NASA’nın Mariner 4 uzay aracı 1965 Haziran ayında Kızıl Gezegen’e ulaştı ve bize Mars yüzeyinin ilk fotoğraflarını gönderdi. O zamandan beri gerçekleştirilen diğer görevlerle de Mars‘ın yüzeyinin ve atmosferinin yapısı konusunda epey bilgi sahibi olduk. Yakında insanların Mars yüzeyinde yürüyeceğine kesin bakılıyor.
Mars görevleri ilk başladığında bilim insanları ne bulacağımızdan pek de emin değildi. Zaman geçtikçe Mars hakkında daha fazla bilgi sahibi olduk ve gezegenin bir zamanlar nasıl bir yer olduğu konusunda daha çok şey biliyoruz.
Her ne kadar sonuçlar çok belirgin olmasa da Mars araştırmalarından ilk bulgular geldiğinde bilim dünyasında Mars‘a olan ilgi bir anda alevlendi. Ancak zamanla başarısız olan girişimler yüzünden yirmi yıl boyunca Mars‘a başarılı bir iniş yapamadık.
NASA‘nın Mars Global Surveyor keşif aracı 1996’da fırlatıldı 1998 ve 2006 yılları arasında Mars yüzeyinin ayrıntılı bir haritasını çıkardı ve bir sonraki görevler için gerekli olan birçok veriyi bize ulaştırdı. Bu verilerin arasında Mars‘ta bir zamanlar su olduğu da vardı. İlk keşif aracı Mars‘a 1997 yılında ulaştı. Sojourner adındaki bu araç Mars‘ın kaya yapısını inceledi ve Dünya ile pek çok ortak nokta buldu. 2004 yılında Spirit ve Opportunity keşif araçları Mars‘a ulaştı. Opportunity hala Mars yüzeyinde dolaşıyor.
2012’de Mars görevini Curiosity keşif aracı devraldı. Gale Krateri’ne iniş yapan araç burada bir zamanlar bir göl olduğuna dair kanıtlar buldu. Daha sonra 2014’te gerçekleştirin MAVEN görevi sayesinde güneş rüzgarlarının Mars‘ın atmosferini nasıl yok ettiğini öğrendik.
Ancak daha öğrenecek çok şeyimiz var . İşte bu yüzden ESA ve NASA gelecek nesil Mars keşif araçları üzerinde çalışıyor.
Mars’ta Metan Gazı
NASA‘nın Curiosity keşif aracı 2014 yılında bulunduğu noktada metan gazının arttığını tespit etti. Bu bulgu biyolojik aktivitenin varlığını gösteriyor olabilir, ancak bundan net olarak emin değiliz.
Curiosity‘nin üzerinde bulunan SAM (Sample Analysis at Mars – Mars Örnek Analizi) aracı 20 ay boyunca Mars atmosferini “kokladı”. Bu aylardan ikisinde metan gazı oranının diğer ayların ortalamasına göre on kat fazla olduğunu kaydetti.
Bu aktivite bize Mars‘ta yerel bir metan kaynağının olduğunu gösteriyor. Bunun nedeni yer altındaki kayaların ve suyun etkileşimi olabilir. Ama bu olay biyolojik nedenlerden, örneğin yer altında metan üreten mikroplardan da kaynaklanıyor olabilir. Eğer böyle bir durum varsa, Mars‘ta hala ilkel anlamda bir hayat varlığı söz konusu .
ExoMars
NASA‘nın Mars‘a yolladığı yalnız kaşif Curiosity, Gale Krateri’ndeki bilimsel araştırmalarına devam ederken, Avrupa Uzay Ajansı da Rusya ile işbirliğine giderek geliştirdiği ExoMars projesiyle kızıl gezegene yeni bir robot kaşif indirmeye hazırlanıyor.
Roscosmos ile ortaklaşa geliştirilen Schiaparelli iniş aracıyla Mars yüzeyine ayak basması hedeflenen robot için 19 Ekim 2016’da bir deneme inişi gerçekleştirildi. Test pek de başarılı sayılmazdı; paraşütte sorun oluştu ve modül 3,7 km yükseklikten serbest düşüşe geçip saatte 540 km hızla yüzeye çakıldı. Ancak Mars‘ta eksobiyoloji ve jeokimya araştırmaları yapacak robot kaşifin 2020’de gezegene sağ salim indirilmesi için gereken tüm veriler elde edilmiş oldu.
Mars Robotları
• ExoMars
Kaynak: How It Works