Mesajlar bir sinir hücresinden diğerine nörotransmitter adlı kimyasal haberciler tarafından iletilir. Bunların her birinin farklı bir etkisi var ve nörotransmitter seviyeleri değiştiğinde olanlara bakarak farklı kombinasyonların bir dizi karmaşık duyguda rol oynadığını keşfediyoruz.
Asetilkolin, dokunduğu sinir hücrelerini harekete geçirir ve daha fazla elektrik aktivitesini tetikler. Uyanık olma durumu, dikkat, öğrenme ve hafızada rol oynar; Alzheimer hastalığının neden olduğu bunamadan mustarip insanların beyninde anormal derecede düşük seviyelerde bulunur.
Dopamin de sinir hücrelerini harekete geçiren bir kimyasaldır. Hareket ve duruş kontrolünde hayati bir rol oynar. Parkinson hastalığında bulunan kas katılığının altında dopamin seviyesinin düşüklüğü yatar. Dopamin, beynin ödül devresinde de kullanılır ve normalde daha çok bağımlı davranış türleriyle ilişkilendirilen iyi duygulardan sorumlu olan kimyasallardan biridir.
Noradrenalin, yapı olarak adrenalin hormonuna benzer ve “savaş ya da kaç” tepkisiyle ilişkilidir. Beyinde tetikte ve odaklanmış kalmamızı sağlar. Bunun aksine GABA (Gamma Aminobütrik Asit) iletişimde bulunduğu sinirlerin aktivitesini azaltır, korku ve kaygı duygularını azalttığı düşünülür.
“Mutluluk hormonu” olarak tanınan serotonin; vücut ısısı, uyku, ruh hali ve acıyla ilişkili sinyalleri iletir. Depresyondaki kişilerin serotonin seviyelerinin normalden daha düşük olduğu bulundu ama serotonin düzeyini antidepresanlarla yükseltmek her zaman işe yaramıyor.
Beyinde çok daha fazla nörotransmitter var ve hormonlar gibi diğer kimyasallar da sinir hücrelerinin davranışlarını etkileyebiliyor. İnsan duygularının kapsamının genişliğinin altında bu etkileşimlerin yattığı düşünülüyor.
Nörotransmitter İleti
Gelen Sinyal: Nörotransmitterlerin serbest kalması yalnızca sinir hücresinde yeterli elektrik aktivitesi olması durumunda gerçekleşir.
Nörotransmitterler: Bu kimyasal taşıyıcılar ”sinaptik aralık” denilen küçük aralık boyunca ilerler ve civarındaki sinir hücrelerinin üzerindeki reseptörlere yapışır.
Reseptör: Sinir hücreleri belli bir nörotransmittere, ancak onu saptayacak doğru reseptörlere sahipse tepki verebilir.
Yeni Sinyal: Komşu sinir, doğru kimyasal mesajları alırsa yeni bir elektrik sinyalini tetikler.
Sinaps: Sinir hücreleri, nörotransmitterleri sinaps adını taşıyan özelleşmiş kavşak noktalarında salıvererek iletişim kurar.
Bir Ağın Parçası: Her sinir hücresi komşularıyla binlerce bağlantı kurar ve kendi farklı nörotransmitter-reseptör karışımına sahiptir.
Duygular: Düşünce, duygu ve hislerimizin altında bu karmaşık sistemin tamamına yayılmış bu birleşik aktivite yatar.
Kaynak: İnsan Bedeninin Sırları