Pi sayısı ( π ), bir dairenin çevresinin çapına bölümü ile elde edilen irrasyonel matematiğin sabit sayısıdır. İsmini, Yunanca περίμετρον kelimesinin ilk harfi olan π den alır. Pi sayısı ( π ), Arşimet sabiti ve Ludolph sayısı olarak da kabul edilir..
Pi sayısı ( π ), matematiğin her alanında, fizikte, istatistikte mühendislikte, mimarlıkta, biyolojide, astronomide ve güzel sanatlarda kullanılır.
Öklid geometrisinde bir dairenin çevre uzunluğunun çapına oranı sabittir. Pi ( π ) sayısı adı verilen bu oran binlerce yıldır herhangi bir sayıdan çok daha fazla ilgi görmüştür.
Günlük kullanımda basitçe 3,14 veya 3,1416 olarak ifade edilen bu oranın virgülden sonra sonsuz sayıda basamağı bulunur ( 3,141592535…). Hesaplamalar sonucu pi sayısına eklenen her rakam, bir önceki hesaplamanın ok katı daha hassas bir değeri temsil eder.
Rasyonel bir sayı olmadığı düşünlen π’nin yaklaşık değerlerinin poligonlarla kestirim yöntemiyle hesabının Eski Mısır ve Babil‘e kadar uzanan bir hikayesi var. Babilliler dairenin çevresinin oranının 31/8 olduğunu düşünmüş. Eski Mısırlılar ise bu oranı 256/81 yani yaklaşık 3,1605 olarak bulmuş. 1761 yılında Johann Heinrich Lambert, pi sayısının irrasyonel sayı olduğunu kanıtlamış. 1700’lü yıllarda İngiliz Williams Jones bu orana ”pi” adını vermiş.
Pi sayısı virgülden sonraki ilk iki hanesini ( π =3,14) MÖ 250’de Siraküzalı Arşimet, ilk dört hanesini MÖ 150’de İskenderiyeli Batlamyus hesaplamış. İranlı gökbilimci el-Kaşi 1424’ye ilk 16 haneyi bulmuş ve rekoru yaklaşık 200 yıl elinde tutmuştur. Hollandalı Van Ceulen 1590’larda ilk 35 haneye ulaşmış. İngiliz Machin sonsuz seriler kullanarak 1706’da ilk 100 haneyi elde etmiş ve yine İngiliz Ferguson 1946’da ilk 620 haneyi hesaplamış. Bilgisayarlar sayesinde baş döndürücü bir ivme kazanan yarışta 22.459.157.718.361 haneyle İsviçreli Peter Trueb 2016 yılında kırdığı rekoru şimdilik elinde bulunduruyor.
Kaynak: Bilim ve Teknik