Stonehenge; Yarı çökmüş, yüksek taş bloklardan oluşan bu halkaya bugün bile yaklaştığınızda mekânın önemini hissedebiliyorsunuz. İngiltere’nin Wiltshire kentindeki Salisbury Ovası’nda bulunan Stonehenge, her yıl yaklaşık bir milyon turist çekiyor. İngiltere’nin simgelerinden biri olan Stonehenge’in yapımına yaklaşık 5.000 yıl önce başlandı ama kökeni hâlâ bir muamma. Taşlardan oluşan bu halka neden bu özel yere taşındı? Neden bu kadar özenle inşa edildi ve ne amaçla kullanıldı?
Bu taşları dikenler geriye hiçbir yazılı kayıt bırakmamış. Bu da anıtın hikâyesini çözmeyi çok zorlaştırıyor. Ancak arkeolojik araştırmalar sonucunda büyük ölçüde kabul gören bir teoriye göre, taş sütunların arasında sosyal statüsü yüksek kişiler için cenaze törenleri düzenleniyordu.
Araştırmalar hâlâ sürüyor ve yeni ipuçları ortaya çıktıkça Stonehenge’i yapmak için bolca zekâ, zaman ve çaba harcandığı netleşiyor. Tarih öncesi insanlar, kısıtlı imkânlarla taşları ovadaki bu noktaya taşımak için çok uğraşmış olmalı. Dolayısıyla büyük ihtimalle Stonehenge’den önce de burası önemli bir yerdi. Yaz ve kış gündönümlerinde çemberin içinden bakıldığında Güneş Topuk Taşı’yla mükemmel bir şekilde hizalanıyor. Bu büyük taş, dış hendek çemberinin hemen dışına yerleştirilmiş. Her yıl bu iki gündönümü sırasında Stonehenge, olaya tanık olmak isteyen insanların akınına uğruyor.
Stonehenge, güzel olduğu kadar karmaşık tasarımıyla hayranlık uyandıran, ama gizemini hâlâ koruyan bir anıt. Arkeologların Stonehenge içinde ve çevresinde yapmaya devam ettiği keşifler, onu inşa eden Neolitik kültürü zamanla daha iyi anlamamızı sağlayabilir.
Stonehenge’in Gelişmiş Mimarisi
Neolitik Çağ’da böylesine önemli bir yapının inşası, o zamanki yetersiz teknolojilerle çok zor olmuş olmalı. İnsanların malzemeleri oraya kadar taşıyıp bugün hâlâ ayakta duran bir mezar alanı yaratmış olmaları, yapının kendisinden daha etkileyici. Stonehenge’in yapımı başından sonuna dek yaklaşık 1.500 yıl sürdü. Bu süre içinde, altı önemli aşamada yapıya yeni özellikler eklendi.
Öncelikle taşların bulunması gerekiyordu. Bazı uzmanlar eski buzulların bu devasa blokları bölgenin yakınlarına taşıdığını düşünüyor ama en yaygın teoriye göre insanlar taşları çekerek veya yuvarlayarak Galler’den buraya kadar taşıdılar. Sonra taşlar deliklere yerleştirildi, halatlar ve bir çerçeve yardımıyla yukarı doğru çekildi. Taşlar dikildikten sonra delikler molozla sıkıca doldurularak taşlar yerlerine sabitlendi. Taşları dik ve dengede tutmak için taşlara zıvanalar oyuldu: Dikey taşların üstüne oyulan çıkıntılar, bu taşların tepesine yatay olarak yerleştirilen taşların altına oyulmuş deliklere giriyordu. Böylece yatay taşlar yerlerinden kaymıyordu.
Kaynak: How It Works