Binlerce yıl önce Hisar mevki, Çanakkale boğazının kıyısı olmasıyla ideal ticaret merkeziydi. Marmara üzerinden Balkanlara, Ege üzerinden İyyonya’ya yelken mesafesindeydi. Zenginliğiyle işgalci kuvvetlerin gözdesi olsa da coğrafi konumunun savunmada üstünlük sağladığı aşikardı.
[minima-alerts alert_color=’primary’ alert_header_text=”]Uğruna destanlar yazılan, öyküsü hala dilimzde olan Troya. Halkların tekrar tekrar yeniden kurduğu Liman Kenti. Homeros’un Troyası.[/minima-alerts]
Günümüzde alüvyonların etkisiyle kıyıyı hayli uzaklaşmış olan Troya (Truva) 46 katmandan oluşur ve 9 şehir birbirinin üstüne kuruludur. Bu duruum 3.500 yıllık serüvenlerinde yıkılıp yıkılıp küllerinden yeniden doğduklarına işaret eder.
[minima-alerts alert_color=’primary’ alert_header_text=’Alüvyon nedir?’]Akarsular tarafindan taşinan, içinde kil, kum, çakil gibi ufalanmiş parçalar bulunan çamurlu tortuya alüvyon denir.[/minima-alerts]
Her nekadar ilk yerleşimleri hakkında bilgi sahibi olsakta, Troya’yı en çok Homeros’un İlyada’sından biliriz. Truva Yunanlıların Kahramanlar Çağı nişanıdır. Muhtemelen Luvilerle başlayan serüven Yunanlılarla altın çağına ulaşır.
Truva antik şehri ilk aşamada arkeolog Frank Calvert tarafından 1864‘te ilgiye mahzar olur. Alman tüccar Heinrich Schliemann ise 1890‘a kadar kazıları sürdüren isim olacaktır. O dönemde Homeros’un İlyada’sında betimlenen antik dünyanın peşine düşmek, çalışmaları yürütenler için heyecan vericidir. Schliemann ve halefi Troya şehrini sınıflandırır. Sınıflandırma, günümüzde radyokarbon tarihleme metoduyla güncellenmiştir.
Troya Dönemleri
I. dönemde MÖ 3.000-2.550 arasına işaretleyeceğimiz Troya, temel sur yapılanmasıyla çevrelenmiş köy benzeri yerleşimdir. Çömlek ve metal ürünler Lesbos gibi adalarla tücari ilişkilerin yürütüldüğünüü gösterir.
Troya II. dönemde ( MÖ 2.550-2.300) surlar genişletilmiş ve sağlamlaştırılmıştır. Yüzük , kolye gibi değerli ürünler göze çarpar. Lapis, Lazuli taşı ticaretin Afganistan’a dolayısıyla Asya’ya kadar uzandığını gösterir.
Troya III ve V. dönem arası (MÖ 2.300-1.700) kazı çalışmaları nispeten zorluktan dolayı karanlıkta kalmıştır. Derindeki katmanlara ulaşırken tahrip edilen tabaka olmasından dolayı da veri açısından kayıplıdır. Minos tipi çömlekler ve Anadolu tipi kubbeli ocaklar kültürel etkileşimin yoğun olduğuun gösterir.
Troya VI. dönem (MÖ 1.750-1.300) ise Hemoros’un anlattığı kuşatılan şehirdir. 5 metre kalınlık ve 8 metre yükseklikte aşılmaz surlara sahiptir. Hitit tipi gözetleme ve okçu kuleleri savunmaya destek verir. Miken adası’na benzer sütunlu ve kent merkezli şehir yapılanmasına sahiptir. Girit ve Kıbrıs’tan seramik ithal eden Troyalılar, pamuk üretiminde dikkat çeker haldedirler. Homeros’un betimlediği üzere at kullanımı bu dönemde yaygınlaşmıştır.
Troya VII. dönemde (MÖ 1.300-1.180) ise yeniden dirilmeye çabalayan yunan şehir devletinin dönemidir. Troya Savaşı‘nın ardından gelen yıkımdan ötürü toparlanma aşamasındadır. Ancak bu şehir de büyük yangınların ardından ortadan kalkacaktır.
7. şehrin ardından gelen süreçte ise Troya, Yunan ve Roma etkisinin yanı sıra Pers işgalinin de uğrak noktası olmasından dolayı hareketli zamanlar yaşamıştır. Şehir, erken MÖ 300’lerde Athena Tapınağı ile dikkat çekecektir.
[minima-alerts alert_color=’danger’ alert_header_text=’Homeros ve Troya Savaşı’]İlyada, MÖ 5. yüzyılda Homeros tarafından kaleme alındığı düşünülen epik manzumedir. Sözlü gelenekten yazılı kültüre geçişin simge olarak kabul edilir. Kimi yorumculara göre ilk ebedi eserdir. Destan Herodot2unda aktardı büyük Truva Savaşı’nın son 50 gününe odaklanır. 10 yılı aşkın süren savaşın izleride Homeros’un beyitlerinde göze çarpar. Mitolojiye göre en güzel tanrıça seçilen Afrodit, ödül olarak diyarın en güzel kadınını Troyalı Paris’e aşık eder. Paris Sparta kralının sarayından aşığı Helen’i kaçırır. Bu hareket karşısısında hücuma geçen Menalus ve kardeşi Mikenli Agamennon, Troya’yı yerle bir etmek için Aka ordusunu toplar. Ancak Troya surlarının Poseydon ya da Apollon tarafından inşa edildiğine inanılmaktadır. Kuşatma yıllar sürer Bir matem gününde Troya’ya hediye edilen ahşap Truva Atından çıkıp kapıları açan askerler, Akaların galip gelmesine imkan sağlar ve şehir yağmalanır.[/minima-alerts]
Kaynak : Büyük İnsanlık Tarihi vol: 1