Uykunun beş aşaması beyninizin elektroensefalogram (EEG) tarafından ölçülen elektriksel etkinliğindeki değişikliklerle tanımlanabilir. Aşamalardan ilki, bilincinizin gidip geldiği “uyuklama’dır. Bunu hafif uyku, sonra da derin uykunun iki aşaması takip eder. Beyin etkinliğiniz yavaşlamaya; solumanız, nabzınız ve vücut sıcaklığınız düşmeye başlar. Giderek uyandırılması daha güç bir hal alırsınız.
Derken beyniniz tekrar uyanır, uyanıklığa çok benzer bir şekilde etkinliğe devam eder ve hızlı göz hareketleri (REM) uykusu başlar. En canlı rüyaları işte bu aşamada görürüz. Bu döngü uyku boyunca birkaç kez tekrarlanır ve her seferinde REM uykusu daha da uzar.
Uyku Döngüsü Aşamaları
Her uyku aynı değildir. Beyin etkinliğine göre beş farklı uyku aşaması var.
Uyuklama
Uykunun ilk aşamasında uyuklarsınız. Gözleriniz kapanır, başınız öne düşer. Bu aşamada kolayca uyanabilirsiniz ve beyniniz hala bir hayli faaldir. Elektroensefalogramda (EEG) görülen elektriksel etkinlik yavaşlamaya başlar; kortikal dalgalar daha yüksek, daha sivri bir hal alır. Uyku döngüsü gece boyunca kendini tekrar ettikçe bu yarı uyur yarı uyanık uyuklama haline girip çıkarsınız.
Hafif Uyku
Birkaç dakikadan sonra beyin etkinliğiniz daha da azalır ve hafif uykuya dalarsınız. Bu aşama EEG monitöründe dalgaların yavaşlaması, büyüklüklerinin artması ve “uyku iğcikleri” denilen bir iki saniyelik etkinlik patlamalarıyla kendini gösterir. İkinci aşamaya geçtiğinizde gözleriniz kıpırdamayı bırakır ama hala kolayca uyanabilirsiniz.
Orta Uyku
Bu üçüncü aşamaya girdiğinizde uyku iğcikleri durur, bu da beynizin orta uykuya girdiğinin göstergesidir. EEG’deki iz giderek yavaşlar, beyniniz içlerinde yer yer daha küçük, daha hızlı dalgaların da bulunduğu delta dalgaları üretir. Uykunun üçüncü aşamasında ilerledikçe uyandırılmanız da zorlaşır.
Derin Uyku
Uykunun üçüncü ve dördüncü aşamalarının birbirinden ayrı olup olmadığı ya da aynı uyku aşamasının bölümleri olup olmadığı hala tartışılıyor. Dördüncü aşama en derinidir ve bu süre boyunca uyandırılmanız çok zordur. EEG’de bakıldığında delta dalgası adındaki yüksek ve ağır dalgalar görülür, kaslarınız gevşer, nefesiniz yavaş ve ritmik hal alır. Tüm bunların sonucunda horlama oluşabilir.
REM Uykusu
Derin uykudan sonra beyniniz hareketlenmeye başlar ve elektriksel etkinliği uyanık beyninkine benzer. Rüyaların geceleri en çok görüldüğü zaman budur. Kaslarınız geçici olarak paralize olur, REM uykusunun adına yaraşır biçimde gözleriniz hızla hareket eder. Bu uyku döngüleri her 90 dakikada bir tekrarlanır ve bu yüzden her gece üç ila beş rüya dönemi yaşarsınız.
Kaynak: İnsan Bedeninin Sırları