Uluslararası Uzay İstasyonu‘ndaki astronotlar her gün 15 “şafak” görüyor ama operasyon saatlerinde yerle doğrudan temas kurabilmek için istasyonda Greenwich saatine göre yaşıyorlar. İşte Uluslararası Uzay İstasyonu‘ndaki astronotların uzayda bir günleri…
Uyku Sonrası (06.00)
Astronotlar sabah 6’da kalkıyorlar, UUİ‘de çoğu astronotun kendi uyku bölmesi, yani astronotun dikey olarak yatabileceği küçük bir alan var. Gerçi istasyonda “aşağı” ve “yukarı” olmadığı için dikey ya da yatay olmak çok fark etmiyor. Kalktıktan sonra Dünya‘daki sıradan bir günde yaptıkları gibi yıkanıp giyiniyor, sonra kahvaltıya oturuyorlar.
UUİ‘de duş var ama yıkanma işinin çoğunu basit bir ıslak bezle yapıyorlar. Duşta su yukarıdan fışkırıyor ve aşağıdaki bir fan tarafından emiliyor. Yine de suyu tasarruflu kullanmak gerekiyor. Tıraş olmak UUİ‘de zor çünkü yüzey gerilimi yüzünden su ve tıraş köpüğü astronotların yüzüne ve tıraş bıçaklarına damlacıklar halinde yapışıp kalıyor.
Kahvaltı/Hazırlık (06.40)
Astronotlar günün ilk öğününü yiyor. Bunlar Apollo görevlerinin dondurulmuş gıdaları gibi değil: UUİ‘de taze sebze ve meyve stoklanıyor. Poşet kahve ve çay da var. Astronotlar şort, tişört, pantolon ya da spor formaları giyebiliyor ama çamaşır makinesi olmadığı için giysilerini belirli günlerde giymeleri gerekiyor. Gerçi kadar temiz bir ortamda kıyafetler çok az kirleniyor. Çoğu kıyafet üç günde bir değiştiriliyor. Çorapları bir aya kadar giymek mümkün. iç çamaşırlarını ise her gün değiştirmek gerekiyor.
Günlük Konferans/Çalışma (08.00)
Astronotlar sabahları Dünya‘daki kontrol merkezi tarafından kendilerine atanan günlük görevleri yerine getiriyor. Genelde günün işlerini konuştukları bir günlük konferansları oluyor. işleri, Dünyada yapılması mümkün olmayan deneylere gözetmenlik yapmak ya da mürettebatın hayatta kalmasını sağlayan donanımların bakımını yapmak.
Bazı günler Dünya‘yla video konferans yapıyorlar. Genelde arkadaşlarıyla ya da aileleriyle ama bazı ender durumlarda meraklı öğrencilerle, ABD başkanıyla, hatta Papa’yla bile görüşüyorlar.
Fiziksel Egzersiz (10.00+17.00)
Astronotların uzaydayken vücutlarını zinde tutabilmeleri için günde en az 2,5 saat egzersiz yapmaları gerekiyor. Daha önce açıkladığımız gibi, organlar ve kemikler ağırlıksız ortamda zayıflayıp güçsüzleşiyor. O yüzden de UUİ‘deki astronotların koşu bandından bisiklete kadar kendilerini güçlü tutacak bir dizi egzersiz aygıtı var.
Öğle Yemeği (13.00)
Uzun süreli mikroyerçekimi, tat alma tomurcuklarını hissizleştiriyor ve beyaz gürültü (uçakta olmak gibi) iştahı kapatıyor. O yüzden de yemeklerde keskin tatlar (mesela baharatlı köri) tercih ediliyor.
Tekrar İşbaşı (14.00)
Bazı nadir durumlarda astronotların araç dışı etkinlik (EVA) için istasyonu terk etmesi gerekiyor. Bunun için uzay kıyafetlerini giriyor ve UUİ dışında çalışıyorlar. Çıkmadan önce bir dekompresyon odasında birkaç saat egzersiz yapmaları gerekiyor ki uzaya girdiklerinde tutulmasınlar. İstasyon dışı çalışmalar bakım ya da yeni bir bileşen kurma veya yükseltme olabiliyor.
Uyku Öncesi (19.30)
Akşamları astronotlar ortak alanda yemek yiyor. Bu sosyal etkileşim için önemli bir zaman çünkü çoğunlukla istasyonda saatler boyu tek başlarına çalışmaları gerekiyor. Uyumadan önce film izlemek ya da gitar çalmak gibi biraz eğlenceye zamanları oluyor.
Uyku (21.30)
Uzayda bağırsanız kimse duyamaz, değil mi? Ama yörüngedeki bir uzay aracında uzay çok gürültülü bir yer. İstasyonun tam kapasite çalışmasını sağlayan birçok fan ve motor var. 21.30’da astronotlar uyumak için kendilerine ait bölmelere çekiliyorlar ama bu gürültüye alışmak, istasyonda ilk defa kalan astronotların biraz zaman alıyor. Tıpkı Dünya‘da otoyol kenarında bir evde yaşamak gibi…
Kaynak: How It Works