Yaralar nasıl iyileşir? Aslında yaraların iyileşmesi dört ana safhada gerçekleşir: Hemostasis, yangı, proliferasyon ve yeniden şekillenme. Hemostasis, Yunancada “kanın durması” demektir ve bir yaranın kapanmasında ilk elzem safhadır. Vücudun ilk savunma hattı, kan kaybını en aza indirmek için, etkilenen bölgedeki kan damarlarını büzmektir. Sonra trombositler açığa çıkmış dokuya yapışıp etkinleşmeye başlar. Giderek daha fazla trombositin bir araya toplanarak deliği tıkamasını teşvik eder.
Delik kapanınca tıkanan yerin etrafında fibrin liflerinden bir ağ oluşmaya başlar, oradan geçen kan hücrelerini engeller ve yara onarılana kadar yarayı kapalı tutan bir pıhtı oluşturur. Bu işlem yalnızca birkaç dakikada gerçekleşir. Kanamanın durmasıyla birlikte yerel kan damarları tekrar genişler, bağışıklık hücrelerinin bölgeye ulaşmasına ve gerekli onarımları yapmalarına olanak verir.
Alyuvarlar ölü hücreleri temizler, hasarlı dokuyu ortadan kaldırır ve yaradan giren patojenleri yakalayıp fagositoz yöntemiyle (yani onları yutarak) yok eder. Proliferasyon denen onarım safhası için de bölgeyi hazırlarlar.
Bağışıklık sisteminin teşvikiyle fibroblast denen iğ biçimli uzun hücreler, sağlıklı dokuları bir arada tutan kolajen yapılarını yeniden inşa etmeye başlar. Epitel hücreleri yaranın üstünde bölünmeye ve boşluğu kapatacak biçimde hareket etmeye başlarlar. Yeni kan damarları oluşmaya başlar ve doku iyileşirken miyofibroblastlar deliği kapatmak için yaranın kenarlarını gerer. Bu safha sona erince yeniden şekillenme zamanıdır. Fibroblastlar tarafından inşa edilen yapı yeniden düzenlenir ve iyileşme safhasında yapılan ama artık gerek kalmayan hücreler güvenli bir şekilde ortadan kaldırılır.
Yaralar Nasıl İyileşir?
Yaralanma: Yerel bölgedeki kan damarları hemen büzülür, kan kaybını azaltır ve dolaşımına bir şey girme riskini azaltır.
Pıhtılaşma: Trombositlerden bir tıkaç oluşur. Pıhtılaşma ajanları bunu liflerden ve hapsolmuş kan hücrelerinden oluşan bir ağa dönüştürür ve deliği kapatır.
Bağışıklık tepkisi: Bağışıklık sistemi hücreleri bölgeye hücum eder, bakterileri yakalayıp öldürür, ölü hücreleri ve hasarı dokuyu temizler.
Onarım: Diğer hücreler onarımlara başlar Derinin altındaki destek ağı yeniden oluşturulur ve yaranın üzerinde yeni hücreler gelişir.
Makrofaj: Makrofaj “büyük yutan” anlamına gelir. Bu hücreler patojenleri ve molozları temizlemekten sorumludur.
Bağışıklık takviyesi: Bağışıklık hücreleri kan damarlarından geçip dokuya girer. Bu işleme ekstravazasyon denir.
Granülasyon: Bölgede yeni doku oluşmaya başlar. Bu oluşum önce düzensizdir, sonra yavaş yavaş düzgün hale gelir.
Bakteriler: Açık yaralar, bakteri gibi patojenlerin vücuda girmesine izin verir.
İzleri takip etmek: Bağışıklık hücreleri kimyasal işaretlerden oluşan bir izi takip ederek yara bölgesine çekilir.
Yara dolusu: Dermis (derinin derindeki katmanı) zarar görmüşse yeni kolajen lifleri onu onarmaya başlar. Yara izi oluşur.
Kaynak: İnsan Bedeninin Sırları